همراه با ابداع و همگانی شدن هر تکنولوژی جدیدی، همواره نگرانی هایی هم دربارۀ اثرات سوء این وسایل جدید بر سلامتی انسان مطرح می گردد. مایکروفرها، فلیورها و گوشی های موبایل نیز از ابتدای ورود به بازار همیشه در معرض این اتهام بوده اند.محققین و دانشمندان نیز بیکار ننشسته و از همان آغاز به بررسی علمی و اپیدمیولوژیک افراد و جوامعی پرداخته اند که از این تکنولوژیهای جدید استفاده می کنند.یکی از مشکلات جدی بر سر راه این مطالعات ، همین جدید بودن آنهاست به طوری که هنوز کمتر از دو دهه از همگانی شدن موبایل می گذرد و لذا زمان برای قضاوت درمورد اثرات دراز مدت این وسیله هنوز زود است.
اگر به جستجوی رابطۀ سرطان با موبایل در سایتهای معتبر مقالات پزشکی(از جمله PubMed ) بپردازید، خواهید دید که اغلب مقالات به بررسی رابطۀ موبایل با سرطان مغز و غدد بزاقی پاروتید و بدخیمی های کودکان پرداخته اند. اما در سالهای اخیر موبایل در معرض دو اتهام جدید نیز قرار گرفته است: یکی ایجاد سرطان بیضه و دیگری ایجاد ناباروری در مردان.اتهام اول هنگامی تقویت شد که در مطالعات اپیدمیولوژیک مشاهده گردید که سرطان بیضه در بیضۀ راست اندکی شایعتر از بیضۀ چپ است و چون اغلب افراد جامعه راست دست هستند و موبایل را در جیب راست شلوار یا کیف موبایل را در سمت راست کمربند خود جای می دهند ، عده ای به این فکر افتادند که شاید موبایل در این افزایش شیوع نقش داشته باشد.
اتهام دوم زمانی مطرح شد که مطالعات اپیدمیولوژیک نشان دادند که ناباروری در جمعیت مردان اکثر جوامع رو به افزایش و متوسط تعداد اسپرم در واحد حجم مایع منی در مردان دنیا رو به کاهش است و طبیعی است که در چنین موقعیتی تکنولوژیهای جدید زندگی امروزی و ازجمله امواج رادیوفرکونسی(مثل امواج موبایل و پارازیتهای ماهواره ای) را یکی از متهمین ردیف اول بدانند.
در اینجا به بررسی صحت وسقم این دو اتهام در کتب و مجلات معتبر پزشکی می پردازم.
سرطان بیضه و موبایل
به طور کلی شانس ابتلای یک مرد به سرطان بیضه در طول عمر 2/. درصد(یعنی یکی از هر 500 نفر) است. اوج شیوع این سرطان در 20 تا 40 سالگی است و یکی از شایعترین سرطانها در مردان جوان است.
در مورد ارتباط موبایل با سرطان بیضه مطالعات معتبر اندکی وجود دارد.اگرچه برخی از این مطالعات، موبایل را در ایجاد انواعی از سرطان بیضه به ویژه سمینوم مقصر دانسته اند اما در مجموع ،اکثر مقالات معتبر وجود چنین رابطه ای را نشان نداده و خاطرنشان کرده اند که برای قضاوت در این زمینه نیاز به مطالعات بیشتر و زمان طولانی تری است. به نظر می رسد شیوع بیشتر سرطان بیضه در سمت راست نیز ارتباطی با محل موبایل نداشته و بیشتر به علت شیوع بیشتر بیضۀ نزول نکرده در سمت راست است که یکی از ریسک فاکتورهای ابتلا به سرطان بیضه است.
ناباروری مردان و موبایل
برخلاف سرطان بیضه، در مورد نقش موبایل در ایجاد عقیمی در مردان مطالعات بیشتری انجام شده و چنین ارتباطی نیز اثبات شده تر است.در دو مطالعۀ معتبر که در هند انجام شده و نتایج آن در سال گذشته(2010) منتشر شده است،دیده شد که در موشهای نری که به مدت 35 روز، روزی دو ونیم ساعت در مجاورت امواج موبایل از فاصلۀ نزدیک قرار گرفتند، تعداد اسپرم به طور قابل توجهی پایینتر آمد.
در قسمت بعدی مقاله به توضیح بیشتر اثرات موبایل بر اسپرم سازی و توصیه هایی برای کاهش اثرات سوء موبایل در ایجاد سرطان و ناباروری خواهم پرداخت.
دکتر محمدرضا قرائتی
متخصص و جراح کلیه و مجاری ادراری و تناسلی
فلوشیپ فوق تخصصی پیوند کلیه
*استفاده ازمطالب این مقاله فقط با ذکر منبع( www.drgharaati.ir) بلامانع است.
آدرس مطب : اصفهان،خیابان آمادگاه،کنارمبل آبنوس،ساختمان آژند،بلوک اداری،طبقه سوم،واحد32
تلفن : 32240906 - 031
